Category: Programi 19+

Kolikat (dhimbjet e barkut) sigurisht që janë një sfidë tjetër ekstra pas lindjes për të gjithë prindërit. Fëmija jo vetëm që mund të jetë i acaruar gjatë ditës por do të shfaqë së tepërmi vështirësi edhe në momentin kur do të duhet të bjerë në gjumë gjatë natës si edhe gjatë dremitjeve të ditës.

Cila është metoda që do të funksiononte më tepër në këtë rast për të qetësuar beben edhe për ta bërë të flejë më mirë?

Përgjigjja është: Nëpërmjet lëvizjeve!

Po flasim për javët e para pas lindjes dhe fëmijën do ta qetësonte një ambient si në barkun e nënës.

Ngrohtësia, rehatia, qetësia dhe lëvizjet janë ato që e karakterizojnë jetën brenda uterusit prandaj nëse duam të qetësojmë një bebe duhet patjetër të rikrijojmë atë ambient.

Një ambient si në barkun e nënës. Çfarë na duhet të bëjmë?

Mbështjellim foshnjën me një mbështjellëse. Më pas duke ecur nëpër shtëpi, duke e mbajtur pranë trupit qoftë edhe nëpërmjet një fashe  do të ndihmojmë beben të ndihet i sigurt dhe i ledhatuar.

Cilat janë pozicionet më të mira në të cilat rekomandohet të mbahet fëmija?

• Ndërsa lëvizni nëpër shtëpi me fëmijën mund ta shtrini mbi parakrahun tuaj duke vendosur të gjithë barkun sipër parakrahut dhe koka duhet të mbështetet tek pjesa e brendshme e bërrylit. Kjo do të jetë një metodë edhe më efektive. Do të shikoni se foshnja qetësohet dhe fle më shpejt/mirë në këtë pozicion.
• Brenda një fashe. Fasha është një mjet të cilin shumë mjekë e rekomandojnë në këtë rast duke qënë se disa beba që vuajnë prej kolikave preferojnë të flejnë në pozicion disi lart, jo vetëm tek parakrahu.
• Vendosja e një jastëku poshtë dyshekut ku fle fëmija. Edhe kjo do të shërbejë që pozicionimi i fëmijës të jetë disi lart.
• Sipër kraharorit tuaj! Një tjetër pozicion që e qetëson foshnjën.

Levizjet “3D” gjithashtu tepër efektive!

Çfarë janë lëvizjet 3D? Janë lëvizje të kombinuara: ecja nëpër shtëpi me një kërcim shumë të butë dhe lëkundja lart/poshtë. Pra praktikimi i këtyre lëvizjeve do të shohim se do të jenë më tepër efektive se thjesht ecjet/lëkundjet me karriken lëkundëse që mund të keni në shtëpi.

Shumë foshnja nuk e preferojnë një formë të tillë qetësimi duke qënë se vihet re lëvizje vetëm në një drejtim.

Një tjetër “hile” që mund të përdorni për të qetësuar një bebe që vuan prej kolikave është: mos u përpiqni të silleni sikur do ta vendosni në gjumë!

Kështu fëmija do të ndiejë se nuk ka asgjë kundër së cilës duhet të “luftojë”. Duhet që në njëfarë mënyre të shtireni sikur nuk e keni aspak në plan diçka të tillë.

Ecni nëpër shtëpi, pozicionoheni tek fasha për ta mbajtur më pranë trupit tuaj dhe lëvizni nëpër shtëpi duke kryer edhe aktivitete të tjera.  

Rutina është shumë e rëndësishme nëse duam  që fëmija të bëjë gjumë të qetë dhe cilësor. Në momentin që ju krijoni dhe ndiqni një rutinë për fëmijën automatikisht keni dhënë ndihmën që të rregullojë ciklin gjumë/zgjim dhe padyshim do të krijohet tek ai një model aktivitetesh që do të ndiqen gjatë ditës. në këtë formë fëmija do të fillojë të kuptojë atë ç’ka do të vijë më pas duke krijuar edhe njëfarë sigurie.

Sigurisht që në këtë moment të jetës, pra ndërsa fëmija është ende një i porsalindur, rutina duhet të jetë e thjeshtë dhe nuk duhet të zgjasë shumë. Rekomandohet që mesatarisht ajo të jetë 15 minuta. Dhe normalisht radha e veprimeve që kryhen gjatë ditës nuk duhet të jetë e njëjtë me veprimet që bëhen gjatë natës. Duke kryer të njëjtat veprime me të njëjtën radhë, në të njëjtin moment fëmija do të mësojë të lidhë atë ç’ka ndodh me momentin e gjumit.

“Në momentin që ju këndoni një ninullë pasi keni kryer edhe disa veprime të thjeshta fëmija me kalimin e kohës do të njohë afrimin e momentit të gjumit duke qënë se do të mësohet që pas asaj ninulle vjen kalimi në shtratin e vet”.

Rutina e një të porsalinduri (Ushqim-Aktivitet-Lojë-Gjumë)

•  Ushqim-> Nëse fëmija do të ushqehet sapo të zgjohet nga gjumi do të jetë edhe më aktiv në ushqyerje. Pra do të thithë me më tepër forcë dhe normalisht do të stimulojë më mirë gjirin.
• Aktivitet-> Ndërsa fëmija është një i porsalindur aktiviteti që kryhet është ndërrimi i pelenës apo ndërrimi i veshjeve.
• Loja-> Edhe në këtë rast veprimet janë shumë të thjeshta pasi edhe hapësira e qëndrimit zgjuar që kemi në dispozicion deri në gjumin e radhës do të jetë e limituar. Të mos harrojmë se një bebe e porsalindur nuk rekomandohet të qëndrojë zgjuar më tepër se 60 minuta për arsye të tejlodhjes që mund të shkaktohet. Loja mund të përfshijë përkëdheljet në krahët tuaj, një këngë të qetë, qëndrimin barkaz për disa sekonda. Pra ndërveprimin tuaj me fëmijën duke ju përshtatur moshës.
• Gjumi-> Pasi janë kryer të gjithë aktivitetet me një radhë të caktuar shkojmë në shtrat. Në këtë moment mund të ndihmoni fëmijën me anë të përkundjeve të bjerë në gjumë nëse nuk është në gjendje ta bëjë vetë.

Rutina e fëmijës të porsalindur gjatë natës (Gjumë-Ushqim-Gjumë)

Kjo është një radhë ideale veprimesh që rekomandohet të ndiqni gjatë natës në mënyrë që të shmanget ndërveprimi me fëmijën. Ushqeni fëmijën në qetësi gjatë natës, mos e stimuloni, dhe ndërsa ka përfunduar vaktin e vendosni në shtratin e vet.

Kjo lloj rutine mund të jetë e përshtatshme edhe gjatë javëve të para të jetës kur fëmija nuk bën gjë tjetër veçse ushqehet dhe fle si edhe gjatë shpërthimeve në rritje që përgjithësisht ndodhin gjatë:

• Ditës 7-10 të jetës;
• Javës 2-3;
• Javës 4-6;
• Muajit 3.

Rutina e të porsalindurit gjatë ditës në formën Gjumë-Aktivitet-Ushqyerje-Gjumë

Duke e ushqyer fëmijën me qumësht gjiri apo biberon do të vini re se ai do të bjerë në gjumë me më tepër lehtësi gjatë vaktit. Është tërësisht normale që kjo të ndodhë, dhe madje për shumë nëna kjo lloj rutine mund të jetë praktike duke qënë se e ndihmon fëmijën  të bjerë në gjumë pa shumë mundim. Nuk duhet të shqetësoheni nëse kjo ndodh edhe pse mund të jeni të vëtedijshme se kjo po krijon një ves gjumi.

Në këtë rast ka disa masa që mund të merrni për të parandaluar krijimin e një vesi duke u përpjekur ta mësoni fëmijën gradualisht të bjerë në gjumë pa ndihmën tuaj. Në këtë rast, nëse fëmija juaj e ka krijuar pak a shumë një ves të tillë provoni që pasi ka pirë ta zgjoni duke e bërë të gromësijë, të ndërroni pelenën apo duke të këndoni një ninullë në krahët tuaj. Këto veprime do të bëjnë që fëmija gradualisht të zgjohet.

Në këtë rast vendosni fëmijën në shtrat zgjuar por në gjendje gati përgjumësh. Këtë e bëni fillimisht (siç është shpjeguar edhe tek plani konkret) në gjumin e mbrëmjes dhe në momentin që ky është stabilizuar kaloni tek dy dremitje gjatë ditës. Pra në këtë formë fëmijës i mësohet të bjerë në gjumë pa thithur.

Tek disa prindër kjo lidhje nis menjëherë, por tek disa nëna kjo do të jetë disi më e vështirë. Ndikim në këtë rast do të ketë lodhja pas lindjes por njëkohësisht edhe shenjat e depresionit që mund të shfaqen. Pra nuk është aspak e pazakontë, mund t’i ndodhë shumë nënave që të mos jenë në gjendje të krijojnë një lidhje të thëllë dhe të menjëhershme me fëmijën.

Prandaj jemi këtu! Ta bëjmë këtë të ndodhë. Përse?

Sepse është hapi i parë që nevojitet të hidhni drejt fazës së njohjes me të porsalindurin. Të krijoni një lidhje për të njohur më pas beben tuaj, të kuptoni përse qëndrimi i trupit të tij ka ndryshuar, të kuptoni sinjalet dhe reflekset e tij, të zbuloni përse fëmija juaj është duke qarë. Është normale që fillimisht kjo do të jetë një sfidë për ju por me kalimin e kohës, duke dëgjuar dhe vëzhguar fëmijën do të kuptoni për çfarë ka nevoje dhe normalisht do të mësoni të përgjigjeni edhe në mënyrën e duhur.

Cilat janë mënyrat me të cilat ju do të mund të krijoni një lidhje më të mirë me të porsalindurin?

Gjatë 12 javëve të para pas lindjes e gjithë dita do të jetë e fokusuar tek ushqyerja dhe gjumi i fëmijës dhe përsa kohë ne duam që këto dy procese të stabilizohen si duhet, patjetër duhet të kalojmë në fokus edhe lidhjen që ekziston me fëmijën. Pra ndërsa përpiqeni ta bëni të voglin të flejë përpiquni edhe të kaloni kohë bashkë duke bërë aktivitete që do të krijojnë lidhjen mes jush.

Me çfarë duhet të punoni në këtë rast?

Bëni një banjo të ngrohtë me të porsalindurin

Kontakti me lëkurën tuaj dhe të bebes është shumë i rëndësishëm për stabilizimin e një sërë proceseve pas lindjes. Kombinimi i tij me ujin e ngrohtë jo vetëm do të shërbejën në qetësimin e fëmijës gjatë kohës që ai është i irrituar por edhe do të forcojë lidhjen mes jush.

Masazhoni beben dhe i këndoni shpesh ninulla

Masazhi është një praktikë mjaft e rëndësishme kur vjen puna tek qetësimi i të porsalindurit por edhe për të forcuar lidhjen mes të dyve. Po ashtu edhe ninulla do të ketë efekt pozitiv. Ndryshimi i tonit të zërit tuaj si edhe kontakti i afërt me fytyrën tuaj do të forcojë edhe më tepër lidhjen me të porsalindurin. 

Me siguri fëmija nuk do të kuptojë fjalët e asaj që ju jeni duke kënduar por nuk është ky problemi. Duke dëgjuar zërin tuaj si edhe duke parë fytyrën do të lidhet edhe më tepër me ju.

Kaloni kohë duke shëtitur

Ajri i pastër do të ketë efekte pozitive për të dy, qoftë për ty ashtu edhe për të porsalindurin. Do të jetë një mënyrë e mirë për të bërë aktivitet fizik por edhe për të marrë më tepër energji të përgjithshme pozitive. Mos u stepni për t’i folur fëmijës ndërsa shëtisni e madje mund edhe të emërtoni ato që shikoni përreth kjo do ta ndihmojë atë qe me rritjen të mësojë emrat e objekteve që e rrethojnë. 

Lista e arsyeve përse fëmija juaj mund të qajë është si më poshtë:

• Fëmija ka uri;
• Ka nevojë për gjumë;
• Pelena ka nevojë të ndërrohet;
• Nuk ndihet rehat;
• Ka marrë shumë/pak stimuj;
• Ka gazra;
• Ka ftohtë/nxehtë;
• Ka nevojë të merret në krahë.

Përse bebet qajnë kur ndihen të lodhur?

Ndoshta do të ishte më e arsyeshme të mendojmë se një fëmijë i lodhur, që ka nevojë për gjumë të flejë?

Por sikur të ishte kaq e thjeshtë! E vërteta është se  një bebe e porsalindur tejlodhet shumë shpejt dhe normalisht nëse kjo ndodh do të vështirësojë edhe aftësinë për të rënë në gjumë. Në momentin që fëmija do të fillojë të ketë nevojë për gjumë do të irritohet dhe do të qajë. Në këtë moment, nëse keni vënë re se fëmija është tejlodhur (me shumë mundësi intervali i qëndrimit zgjuar nuk është respektuar) ai nuk do të mund të flejë pa e qetësuar më parë. Lajmi i mirë në lidhje me këtë është se për të qetësuar një fëmijë të porsalindur do të mjaftonin disa minuta tundje dhe përkëdhelje në krahët tuaj.

Disa fëmijë të porsalindur do të qajnë më shumë dhe duket sikur c’do tentativë për ta qetësuar do të rezultonte pa sukses. Kjo mund të ndodhë për shkak të kolikave (dhimbjeve të barkut).

Çfarë janë kolikat?

Themi se kemi të bëjmë me kolika nëse episodet e të qarave zgjasin më tepër se 3 orë dhe ndodhin për të paktën 3 herë në javë gjatë muajve të parë të jetës. Zakonisht kolikat përjetohen gjatë pasdites dhe nuk ka ende një shkak kryesor por mendohet se vijnë si pasojë e problemeve në tretje, si gazrat dhe refluksi. Sigurisht që në lidhje me qetësimin e tyre ka disa hapa që mund të ndiqni.

Edhe pse ne themi se gjatë periudhës kur fëmija ka kolika do të përjetohen të qara të forta shpesh abuzohet me këtë term dhe ç’do e qarë e fëmijës mund t’i adresohet pikërisht kolikave apo aftësisë për të ngopur fëmijën me qumësht.

Në të vërtetë fëmija qan edhe sepse i duhet një periudhë e caktuar kohe që të përshtatet me jetën jashtë barkut të nënës. Me ndjesitë e reja që përjeton.

Si të qetësoni fëmijën që qan nga dhimbjet e barkut?

• Teknika “5S” do të jetë një ndihmë e madhe;
• Kontakti me lëkurën e nënës. Kjo do të thotë që ju duhet të jeni tërësisht zhveshur nga mesi e sipër dhe njëkohësisht kështu duhet të jetë edhe fëmija;
• Bëni një masazh tek barku i fëmijës duke aplikuar pak vaj bebesh. Lëvizjet të jenë në formë rrethore;
• Përdorni zhurmat e bardha;
• I bëni një shëtitje me karrocë në natyrë;
• Bëni një masazh në të gjithë trupin;
• Fëmija duhet të gromësijë gjithmonë pasi është ushqyer;
• Mund të provoni të bëni këmbët e fëmijës në formë biçiklete;
• Flisni me mjekun në lidhje me një medikament qetësues që mund të përdorni.

E dini se për nënat gjidhënëse çaji i finokut mund të ketë efekte pozitive në këtë rast?

Finoku njihet për vetitë e tij galaktologe (nxit prodhimin e qumështit në sasi më të mëdha) dhe njëkohësisht nxjerr gazrat/lehtëson dhimbjet e barkut. Prandaj provojeni.

Qumështi i prodhuar enkas për dhimbjet e barkut

Në momentin që ju ushqeni fëmijën me qumësht formule dhe konstatoni se vuan nga dhimbjet e barkut mund të flisni me mjekun për të marrë një qumësht enkas për to. Gjendet me nënshkrimin “Comfort” dhe patjetër nevojitet aprovimi i mjekut të fëmijës.

Arsye të tjera përse fëmija i porsalindur mund të qajë:

• Alergjitë ndaj bulmetit

Alergjia ndaj qumështit të lopës është tepër normale për fëmijët e vegjël. Në këtë rast nëse ushqeni me qumësht gjiri duhet të rishihni dietën. Pasi keni hequr produktet e bulmetit nga dieta përmirësimet do të vihen re pas mesatarisht 3-4 ditëve.

• Refluksi

Njohur ndryshe edhe kthimi i qumështit pasi fëmija ka pirë. Është shumë “problem” i shpeshtë tek bebet dhe shkaktohet nga sfinkteri që pengon kthimin e ushqimit nga stomaku në ezofag. Në këtë rast ai nuk është maturuar si duhet. Këshillohet që vaktet të jenë të vogla por të shpeshta dhe mënyra e ushqyerjes të bëhet në pozicion vertikal. Rekomandohet gromësitja e fëmijës disa herë gjatë pirjes dhe pasi vakti ka përfunduar nevojitet qëndrimi në pozicion vertikal për një gromësitje prej 20-30 minutash. Në rastin kur fëmija ushqehet me qumësht formule kalimi në qumësht specifik (me rekomandim të mjekut) i cili do të gjendet me nënshkrimin “AR”. Masë shtesë që mund të merrni në këtë rast është ushqyerja e fëmijës me biberon enkas për refluks. Në këtë rast kjo shishe do të ketë një valvul shtesë.

• Fluksi i madh i qumështit

Duhet të dini se të kesh qumësht gjiri në sasi të madhe ka të mirat por padyshim që ka edhe të këqijat e veta (nëse mund t’i quajmë të tilla). Në këtë rast fëmija do të irritohet për shkak të sasisë së madhe të qumështit dhe fluksit të lartë që do t’i shkojë. Kjo në disa raste do të jetë e vështirë të kuptohet duke qënë se fëmija nuk merr shumë qumësht me yndyrë dhe dëshiron të qëndrojë gjatë në gji, apo të vendoset shpesh. Në këtë rast duhet të lexoni këshillat që gjenden tek plani i gjidhënies.

• Gjuha e lidhur

Në këtë rast të dyja format e ushqyerjes do të shoqërohen me të qara dhe irritime nga ana e fëmijës. Flisni me mjekun për të vepruar në mënyrën e duhur si edhe për të diagnostikuar problemin.

• Ndikon edhe temperamenti i fëmijës

Edhe pse ju po bëni të pamundurën ta ndihmoni të përshtatet me botën e jashtme mund të ndodhë që disa fëmijë kërkojnë më tepër kohë. Kalimi nga barku i nënës në mjedisin e jashtëm do të jetë më i ëvshtirë. Në këtë rast fëmija ka nevojë për t’u qetësuar, sigurisht duhet të respektohen me përpikmëri intervalet e qëndrimit zgjuar, duhet të marrë shumë po shumë kontakt fizik me nënën duke përfshirë edhe kontaktin me lëkurën, rutina e aktiviteteve gjatë ditës duhet të jetë e rregullt po ashtu edhe para gjumit të mbrëmjes.