“Mastitis” do të thotë “inflamacion i gjirit”. Mund të jetë rezultat i një kanali të mbyllur të qumështit, ose i një infeksioni bakterial. Shkaqet rrënjësore të mastitit përfshijnë:
- Teknika jo efektive e kapjes ose thithjes tek foshnja: Këto mund të rezultojnë në transferim të dobët të qumështit dhe rezervimi i qumështit mund të shkaktojë mastit. Për më tepër, nëse këto probleme po shkaktojnë dhimbje në thitha, nena mund të hezitojë të ushqehejë fëmijën shpesh, gjë që mund të bëjë gjirin të nxjerre qumesht më pak dhe më rrallë. Kapja joefektive mund të shkaktohet më shpesh nga probleme të tilla si fryrja sesa nga mungesa e aftësisë nga ana e foshnjës.
- Modeli i parregullt ose më pak i shpeshtë i të ushqyerit: Nëse modeli i të ushqyerit të foshnjës ndryshon ose bëhet shumë i parregullt, kjo mund të kontribuojë në shfaqjen e mastitit. Mund të ndodhë kur:
- Foshnja së pari fle për periudha më të gjata
- Po i dalin dhëmbët
- Ka një infeksion në vesh
- Po përdor biberona të cilat mund të zvogëlojnë kohën e ushqyerjes në gji
- Po merr suplemente të ujit ose formulës
- Nena po kufizon kohën në gji ose imponon një orar të ushqyerjes
- Nena është e zënë me vizitorë ose i duhet të shkojë në punë
- Presioni në gji: Presioni në gji mund të pengojë rrjedhjen e qumështit nëpër kanale. Presioni mund të vijë nga reçipetat e papërshtatshme, veshjet shumë të ngushta që shtërngojnë gjinjtë, duke fjetur në bark, duke përdorur një qese ose mbajtëse me rripa që shtypin gjoksin, kupat e gjirit ose pompat e gjirit të papërshtatshme.
- Stresi dhe lodhja: Kur nënat që ushqehejnë fëmijën me gji janë të lodhur nga stresi, sistemi i tyre imunitar është më pak i aftë të luftojë infeksionin. Zakonisht kjo është lodhje përtej kërkesave normale të kujdesit për një të porsalindur.
- Thithat e plasaritura: Një çarje në thithë lejon që infeksioni në gji të përhapet shumë më lehtë.
Shenja dhe simptoma
Mastiti zakonisht ndodh vetëm në njërin gji, por mund të ndodhë tek të dy në të njëjtën kohë. Zakonisht ndodh në pjesën e jashtme të gjirit thjesht sepse kjo është pjesa me më shumë inde të gjirit, por mastiti mund të ndodhë kudo në gji. Simptomat zakonisht zgjasin për rreth 2-5 ditë.
Simptomat e mastitit nga një kanal i bllokuar dhe nga infeksioni janë të ngjashme, dhe nuk është gjithmonë e mundur të bëhet dallimi pa kontrolle mjekësore, por në përgjithësi:
Mastiti nga një kanal i bllokuar:
- Simptomat vijnë gradualisht
- Vend i butë ose gungë në gji
- Skuqje në gji
- Dhimbja ose butësia mund të lëvizin nga një vend në tjetrin
- Gjoksi nuk është shumë i ngrohtë, ose aspak i ngrohtë
- Dhimbja është relativisht e lehtë
- Temperaturë e ulët (nën 38.4˚C)
Me mastit nga një infeksion:
- Simptomat vijnë papritur
- Vend i butë ose gungë në gji
- Dhimbja është relativisht intensive, lokalizohet dhe nuk lëviz
- Dhimbja mund të rezultojë nga çarja e thithit me shenja të dukshme të infeksionit (skuqje, qelb, etj.)
- Në qumësht mund të shfaqen qelb dhe gjak
- Gjoksi mund të jetë i kuq, i nxehtë dhe i fryrë
- Vija të kuqe që duken nga vendi i infeksionit, zakonisht drejt sqetullës
- Nena ka simptoma të ngjashme me gripin (ndjenja në përgjithësi të këqija, dhimbje, të dridhura, etj.)
- Temperaturat janë më të larta (mbi 38.4˚C)
* Nëse foshnja është më pak se dy javësh, ose nëse nëna ka patur një qëndrim të zgjatur në spital, veçanërisht nëse mastiti është i pranishëm në të dy gjinjtë, ky mund të jetë mastit i fituar nga spitali, i cili mund të jetë një infeksion më agresiv sesa ai i marrë jashtë spitalit.
*Vini re historinë e fundit të ushqyerjes, duke përfshirë çdo ndryshim ose praktikë që mund të kontribuojë në mastit. Nëse keni patur mastit më parë; historia e mastitit është një faktor rreziku.
*Vini re simptomat dhe përcaktoni nëse ato përputhen me simptomat e mastitit nga një kanal i mbyllur ose nga një infeksion. Trajtimi mund të jetë i ngjashëm për të dy, të paktën në fillim; mund të konsultoheni me një mjek, veçanërisht nëse mendohet se keni infeksion të gjirit.
Opsionet e trajtimit
• Vazhdoni të ushqeni fëmijën: Nëse ndaloni ushqyerjen me gji papritur, do të rritni zmadhimin e problemit, i cili do ta bëjë mastitin më keq, dhe gjithashtu do të rrisë rrezikun e zhvillimit të një abscesi të gjirit. Ushqyerja edhe më shpesh se zakonisht, të paktën çdo 2 orë edhe gjatë natës, veçanërisht në anën e prekur, mund të ndihmojë, aq gjatë dhe shpesh sa dëshiron fëmija. Qumështi është ende i sigurt për foshnjën. Thithja e foshnjës gjithashtu mund të jetë në gjendje të heqë çdo bllokim. Vini re se foshnja mund t’i rezistojë ushqyerjes nga gjiri i prekur, pasi mastiti mund të rrisë nivelin e natriumit të qumështit, duke e bërë atë të ketë shije më të kripur.
- Qëndroni të hidratuara duke pirë shumë lëngje.
- Ndryshimi i pozicioneve të ushqyerjes: një ndryshim mund të bëjë që qumështi të rrjedhë përmes kanalit të bllokuar. Sigurohuni që foshnja të jetë e pozicionuar mirë dhe të bëjë kapje të thellë.
- Shpesh sugjerohet që nena të gjejë një pozicion në të cilin mjekra e foshnjës tregon gungën ose zonën e skuqur me besimin se thithja më e fortë vjen nga pjesa e poshtme e nofullës së foshnjës dhe thithja më e fortë mund të ndihmojë në zhbllokimin e kanalit të bllokuar.
- • Aplikoni shkurtimisht nxehtësi (një leckë të ngrohtë me lagështi, një dush të ngrohtë ose zhytje të gjirit në një legen me ujë të ngrohtë) pak para se të ushqeni fëmijën për të stimuluar rrjedhjen e qumështit.
- Masazhoni butësisht gjirin me një lëvizje të fortë rrethore pranë zonës së gungës ose skuqjes. Masazhi gjithashtu mund të kombinohet me aplikimin e kompresave te ngrohta.
- Aplikoni pak vaj ulliri ose vaj tjetër vegjetal në gjirin e prekur dhe, duke përdorur një krehër të thjeshtë flokësh, fërkoni gjoksin mbi gungën ose zonën e skuqur, drejt thithës. Kjo mund të ndihmojë në shpërbërjen qumështit të bllokuar dhe që qumështi të rrjedhë përsëri lirshëm; masazhi i fortë gjithashtu mund të ndihmojë. Duhet ta ushqeni fëmijën menjëherë pas kësaj.
- Kini kujdes si me gripin: pushoni shumë, hani mirë, mbani lëngje. Të shkosh në shtrat me foshnjën dhe të qëndrosh atje për 24 orë ose më shumë mund të ndihmojë me pushimin dhe të maksimizojë mundësinë e foshnjës për të ushqyer. Kjo duhet theksuar si një pjesë e rëndësishme e trajtimit, duke pasur parasysh rëndësinë e lodhjes në shkaktimin e mastitit; ky nuk është vetëm një trajtim luksoz por një komponent i rëndësishëm i zgjidhjes së problemit.
- Provoni reçipeta enkas per gjidhenie te cilat jane te rehatshme si edhe minimizojnë presionin mbi gjinjtë në çdo zonë. Shmangni veshjet që ju shtërngojnë, përfshirë rrobat e banjës, recipetat sportive etj.
- Shtesa të vajit të lulediellit, të cilat janë të pasura me vitaminë E, janë sugjeruar për trajtimin e mastitit.
- Echinacea, një ilaç bimor që stimulon sistemin imunitar mund të jetë i dobishëm, ashtu si edhe suplementet e vitaminës C.
- Mund të përdoren medikamente kundër dhimbjeve dhe anti-inflamatore qe merren edhe pa recetë.
- Nëse mastiti është i rëndë dhe nëse është i pranishëm një infeksion bakterial, një mjek mund të sugjerojë antibiotikë; këto do të trajtojnë mastitin infektiv, por duhet të merrni të gjitha pilulat (nuk duhet të ndaleni sapo të ndiheni më mirë). Ekzistojnë një numër i madh i antibiotikëve që janë ok te perdoren njekohesisht me ushqyerjen me gji.
Vlerësim i mëtejshëm
Nëse mastiti nuk përmirësohet ose zhduket pas disa ditësh, veçanërisht pas disa ditësh terapi me antibiotikë, mund të konsultoheni me një mjek për të hetuar kushte të tjera të mundshme, përfshirë kancerin inflamator të gjirit, i cili mund të jetë i pranishëm pa gungë.
Mastit i përsëritur
Nëse mastiti po përsëritet, shihni me kujdes faktorët që kontribuojnë në mastit dhe shihni nëse ka ndonjë problem të vazhdueshëm. Mund të merret një masë e fytit të foshnjës për të parë nëse foshnja strehon bakteret përgjegjëse për mastitin dhe po i infekton ato përsëri. Nëse mastiti përsëritet në të njëjtin vend, mund të konsultoheni me një mjek, pasi kjo mund të jetë një shenjë e një tumori të gjirit.
Parandalimi
• Ushqeni fëmijën shpesh dhe pa kufizime, duke vezhguar me vëmendje në teknikat e mira të pozicionimit.
• Shmangni presionin mbi gjinjtë nga veshjet, çantat, pajisjet ose pozicioni permbys i gjumit.
• Mbani një dietë të shëndetshme dhe pushoni sa më shumë që të jetë e mundur duke pasur parasysh kërkesat e kujdesit për një fëmijë.
